Thái Lan đang tập trung vào việc mạnh tay truy quét hàng nhái, hàng vi phạm bản quyền sau khi nước này bị coi là có các vụ vi phạm bản quyền sở hữu trí tuệ tồi tệ nhất.
Mạnh tay với vi phạm
Thời gian qua tại Thái Lan, ngoài các chủ đề về chính trị, lãnh đạo biểu tình bị mưu sát hay chuyện cúm A/H1N1 thì chuyện nhà chức trách mở cuộc truy quét mạnh tay với những người bán hàng nhái, hàng vi phạm bản quyền ở khu Patpong cũng được bàn tán. Vụ việc xảy ra đêm 6.5 tại một trong những điểm du lịch nổi tiếng của Bangkok này dẫn đến một vụ xô xát mà cả người bán hàng và nhân viên công lực đều bị thương. Patpong cũng nổi tiếng là nơi mà người ta có thể mua được những túi xách nhái, quần áo giả hiệu và cả băng đĩa lậu. Mặc dù chính quyền bị nói là mạnh tay nhưng điều đó cũng cho thấy Thái Lan đang quyết dẹp nạn vi phạm bản quyền sở hữu trí tuệ. Tuy nhiên, không phải đến bây giờ Thái Lan mới cứng rắn với vấn đề bản quyền.
Cách đây chừng nửa năm, tại buổi ra mắt phim Ong Bak 2 tại Bangkok, tất cả những người tham dự đều bị giữ lại máy ảnh, máy quay phim và kể cả điện thoại di động trước khi vào phòng chiếu. Lý do cũng đơn giản. Ong Bak 2 với siêu sao võ thuật Tony Jaa là một bộ phim gây chú ý và việc bảo vệ bản quyền cho nó trước khi được công chiếu là chuyện dễ hiểu. Tại các rạp chiếu phim của Thái, đôi khi khách xem phim cũng được yêu cầu cho kiểm tra tư trang và nếu có mang máy ảnh, máy quay phim, họ sẽ phải gửi lại bảo vệ bên ngoài. Bên ngoài phòng chiếu có cũng một tấm bảng cảnh báo rằng nếu quay phim trộm có thể bị phạt tù giam với hình chiếc còng số 8 ngay bên cạnh. Bộ phim đang trình chiếu xem ra được bảo vệ rất chặt chẽ bởi không ít lần chúng ta chứng kiến cảnh bộ phim chưa ra mắt hoặc mới ra mắt được một ngày thì đã có đĩa lậu hoặc bản sao tung lên mạng. Tại một số cửa hàng bán phần mềm, những biển cảnh báo việc sử dụng phần mềm lậu tương tự cũng được dựng lên nhằm nhắc nhở người tiêu dùng.
Sản phẩm ngoại giá nội
Tuy nhiên, ở Thái Lan có cái hay là băng đĩa nội địa không bao giờ bị sao chép lậu hoặc nếu có cũng rất ít. Chủ yếu là các ấn phẩm của nước ngoài. Mặt khác, giá đĩa lậu cũng khá cao, thường là 100 baht/đĩa (khoảng 50.000 đồng). Trong khi đó băng đĩa gốc dù đắt gấp đôi, gấp 3 nhưng các đợt giảm giá, khuyến mãi liên tục khiến băng đĩa gốc bằng với giá đĩa lậu, hoặc đôi khi là rẻ hơn.
Ở một số nước, trong đó có Việt Nam, người ta có thể biện minh rằng các ấn phẩm nước ngoài không có bản gốc nên nếu muốn xem phải mua đĩa lậu. Điều này cũng có phần hợp lý bởi nếu có ấn phẩm gốc, nhiều người có thể sẽ không mua đĩa lậu vì dù sao những năm gần đây, người Việt Nam đã dần chuyển thói quen sang mua đĩa gốc, một phần để ủng hộ ca sĩ, diễn viên hoặc đơn giản là để sở hữu một ấn phẩm chất lượng cao. Tại Thái Lan, các hãng phim, hãng băng đĩa nổi tiếng thế giới đều có chi nhánh và đều có các ấn phẩm quốc tế có bản quyền hẳn hoi, nhưng là phiên bản dành riêng cho Thái Lan với giá phù hợp với người tiêu dùng bản địa. Các ấn phẩm quốc tế này đôi khi chỉ có giá bằng với ấn phẩm trong nước. Điều này cũng góp phần giúp người tiêu dùng hạn chế mua đĩa lậu.
Sản phẩm ngoại, giá nội cũng là một giải pháp hữu hiệu để giảm thiểu vi phạm bản quyền và cũng giúp người dân có cơ hội tiếp cận hợp pháp với các tác phẩm mà mình yêu thích.
Mối quan hệ 3 bên
Quay trở lại với vụ truy quét ở Patpong. Những người bán hàng nhái bỏ tiền ra để lấy hàng kinh doanh. Bản thân họ, thường là những người không được học cao, đôi khi không nhận thức hết được sự nghiêm trọng của vấn đề bản quyền. Đơn thuần, có cầu thì có cung. Họ cũng chỉ làm ăn theo xu thế mà thôi. Về phía người tiêu dùng, bởi có cung, nên có cầu. Họ thấy đồ nhái rẻ, lại có thương hiệu mà mình yêu thích nên mua. Và đôi khi người tiêu dùng cũng không nhận thức được một cách thấu đáo vấn đề bản quyền. Vậy có nên quay sang đổ lỗi cho bên sản xuất hay không? Dù là người bán hay người mua thì cũng bắt nguồn từ tay người sản xuất. Nếu bước sản xuất lậu bị chặn đứng, cũng sẽ không có mà cầu cũng chẳng còn. Sự giáo dục và quản lý đối với những người sản xuất hàng lậu, hàng nhái có lẽ cần được chú ý hơn. Và như kinh nghiệm của Thái Lan, sự xuất hiện của những sản phẩm bản quyền quốc tế nhưng giá nội cũng là một điểm đáng lưu ý.
Việt Phương (VP Bangkok)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét