Thứ Năm, 19 tháng 4, 2007

Chúng ta thông minh… nhưng thông minh hơn ai?




Người Việt Nam lúc nào cũng tự hào rằng mình là những người thông minh. Trong chương trình Global Office của CNN gần đây nói về Việt Nam, một người Việt Nam đã phát biểu: “Người Việt Nam chúng tôi rất thông minh”. À vâng, chúng ta thông minh nhưng chúng ta chỉ biết chúng ta thông minh với chúng ta mà thôi. Chúng ta quên so sánh chúng ta thông minh hơn ai. Chúng ta chỉ tự biết chúng ta thông minh với nhau mà không thèm để ý xem cái thông minh của chúng ta đứng ở thứ bao nhiêu trong bảng xếp hạng các dân tộc trên thế giới. Chúng ta thông minh mà, việc quái gì phải để ý đến cái bảng xếp hạng đó, nhỉ?

Cũng có lúc chúng ta tự cho mình thông minh hơn dân tộc khác. Có khá hơn là chúng ta đã biết so sánh. Những người tôi quen biết thường chê: “Bọn Thái Lan ngu lắm. Dân Việt Nam mình thông minh hơn nhiều”. À, ra thế, người Thái đạt được nhiều thành tựu to lớn về kinh tế. Họ có tàu điện chạy vù vù trong thành phố. Họ xây nhiều cầu vượt và xây nhanh chứ không phải kéo dài hàng mấy năm trời như ở ta. Đường xá ở đất nước họ cũng ít bị hư hỏng hay đào xới liên miên như ở ta. Họ quảng bá du lịch cũng thật bài bản và tài tình. Họ làm được điều đó có lẽ vì họ ngu hơn chúng ta. Dân Thái đi đường cũng ngay hàng thẳng lối hơn dân ta. Ôi, ước gì dân ta cũng bớt thông minh đi một chút để làm được như họ nhỉ? Nếu chúng ta cứ thông minh dài dài thì không biết bao giờ nước ta mới vượt Thái Lan được nhỉ?

Vậy chúng ta thông minh ở điểm nào?

Lắm lúc đang đi xe máy ngoài đường, tôi bị một người khác vượt sai luật làm cả hai suýt đổ chổng kềnh. Tất nhiên tôi đúng, người kia sai. Thế mà hắn ta quay ra chửi tôi ngay: “Đ** mẹ, đi kiểu đ** gì đấy. Muốn chết à?” Người đó vẫn nghĩ mình chạy đúng. Hẳn lúc đó hắn nghĩ hắn thông minh, còn tôi kém thông minh nên mới suýt làm cả hắn lẫn tôi ngã.

Chuyển sang chuyện ăn uống. Vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm bị báo chí kêu trời mấy năm nay với biết bao vụ như dùng xương thối nấu xì dầu, dùng cá ươn và thịt mỡ đã mốc xanh để làm chả cá, cho formol vào bánh phở, cho pin vào nồi bánh chưng để bánh thêm xanh, v.v… Ừ thì cứ cho các thứ ấy vào đồ ăn. Người mua có biết đâu mà. Mà nhỡ ăn rồi thì cũng có chết ngay được đâu. Chúng ta thông minh thật. Chúng ta thông minh chỉ để lừa dối nhau và hãm hại nhau như vậy sao?

Hay chuyện cô giáo trù dập học sinh chỉ vì học sinh dám phản bác lại cái thiếu sót của mình chẳng hạn. Chỉ vì cô giáo cho mình thông minh nên học trò, người mà cô đang truyền kiến thức cho nghiễm nhiên phải kém thông minh hơn. Vì thế cứ liệu thần hồn mà ngồi nghe giảng, cấm có cãi. À vâng, đứa học sinh nào thông minh thì tốt nhất là ngồi im nếu như không muốn chuốc họa vào thân. Tự ta biết ta thông minh thế là đủ rồi. Dại gì nói ra. Thông minh chưa?

Nào, hãy đổ lỗi cho giáo dục nào! Chúng ta đã quen sống với kiểu đọc chép. Thầy nói gì trò nghe nấy. Không được cãi. Một tính cách thụ động và thiếu tự tin đã làm đa số học trò trở nên ù lì, kém năng động, đôi khi là lười nhác. Họ tiếp thu các bài giảng trên lớp một cách nhiệt tình và được điểm cao. Cứ làm theo những gì thầy cô yêu cầu, không cãi lại là sẽ được học sinh giỏi ngay thôi mà. Và họ chỉ biết có một công thức duy nhất thôi. Đến khi bị tống vào thực tế, họ đâm ra lúng túng, chẳng biết phải làm thế nào cả. Đôi khi là thất bại. Tuy nhiên, cái mác học sinh giỏi mà họ vừa được thầy cô trao tặng ngay lập tức làm họ loá mắt và vẫn nghĩ rằng mình thông minh lắm.

Tôi đã từng chứng kiến nhiều người bạn học phổ thông và đại học của tôi từng học giỏi nhất nhì trường, từng vênh mặt hay được bạn bè ngưỡng mộ thì sau khi ra trường lại lâm vào hoàn cảnh bi đát. Người thì không kiếm được việc làm với mức lương đủ sống. Người thì thất bại thảm hại trong công việc.

Đó là chuyện trong nước. Còn chuyện du học sinh nước ngoài về nước mới sợ. Một số người tự cho mình đã tiếp thu được văn minh xứ người nên nghĩ rằng mình thông minh hơn người khác. Họ huênh hoang tự cho mình là đúng và sẵn sàng chửi bất cứ ai là ngu nếu bất cứ ai bất đồng quan điểm với họ. Lắm lúc tôi gặp những người có những hành động kém văn minh đến nỗi tôi giật mình nhìn lại xem có phải họ đã tiếp thu được những cái văn minh từ những nước phát triển không. Tôi đã gặp những cựu du học sinh vứt rác bừa bãi nơi công cộng, trong siêu thị hay ngồi gác chân lên ghế trước khi đi taxi, chen lấn, không thèm xếp hàng ở những nơi cần xếp hàng, v.v… Đó là những người cũng có học hành đàng hoàng. Còn những người đi du học mà không học hành nên hồn thì thua rồi.

Tôi tự cho mình là loại học cũng khá, cũng là du học sinh, cũng học trường Tây mà đôi khi phát ngượng khi bị một thằng nhóc kém mình vài tuổi lên mặt dạy đời. Chịu thôi. Có cái mình kém nó thật. Thôi nhận cho nó tiến bộ.

Tại sao lại như vậy? Phải chăng nền giáo dục nước nhà đã và đang đẩy chúng ta vào trong giấc ngủ êm ái nhưng đầy giả tạo để chúng ta luôn nghĩ rằng mình thông minh? Trong bộ phim tài liệu “Chuyện tử tế” của đạo diễn Trần Văn Thuỷ được sản xuất những năm 80, tôi nhớ nhất đoạn: “Trong một lớp học ở Nhật Bản, học sinh được dạy rằng: Nước ta là một nước bại trận, nghèo tài nguyên… Còn ở Việt Nam, học sinh được dạy: Chúng ta sinh ra may mắn vì có rừng vàng, biển bạc, được thiên nhiên ưu đãi…” Hoá ra nước Nhật phát triển như ngày nay từ một nước bại trận vì họ ý thức được họ sinh ra không may mắn và họ phải nỗ lực hết sức. Còn dân ta sinh ra đã được thiên nhiên ưu đãi rồi, việc quái gì phải cố gắng nữa. Cứ thế mà sống với rừng vàng biển bạc. Có phải chúng ta đã bị chìm trong giấc mộng?

Frankie Da Cool

P.S: Tôi thấy mình thật ngu khi bỏ công sức ra viết cái bài viết dài dòng này. Cách thông minh hơn có lẽ là kệ mẹ nó, cứ để cái vấn đề đó ở chỗ mà nó đang đứng. Ta biết ta thông minh là được rồi. Không cần quan tâm đến người khác. Có nói hoài nói mãi thì vấn đề chỉ ì ạch ở đó, chả tiến thêm được tí nào đâu mà. Có nhiều chuyện bức xúc nữa, những chuyện mà tôi muốn chửi “Đ** mẹ” cơ, nhưng thôi có lẽ mình nên thông minh một chút. Suy cho cùng, tự cho rằng minh thông minh hay không thông minh chẳng quan trọng. Quan trọng là biết mình thông minh đến mức nào và phải làm gì cho phù hợp. Khôn cũng chết. Dại cũng chết. Chỉ có biết là sống. Như một bài học truyền thông mà tôi được học khi quảng bá một sản phẩm: “Phải biết mình là ai? Biết mình có gì, không có gì. Mình có ưu điểm gì, nhược điểm gì. Từ đó biến các ưu điểm thành cơ hội và nhận thức các nhược điểm để đề phòng các nguy cơ”.

18 nhận xét:

  1. Em yêu quý, thông minh là rất quan trọng vì nó sẽ giúp mình kiếm ra tiền để sống thế nào mà mình thích em ạ.
    Và tiền- chính là bằng chứng của trí thông minh
    Nên em yêu quý, chỉ nghĩ đến tiền mà không nghĩ đến giấy ăn nữa sẽ vui hơn đấy.
    Love xxxx

    Trả lờiXóa
  2. Frankie แฟรงกี้lúc 19:22 18 tháng 4, 2007

    @Cát Khuê: Câu Comment này mỗi chị em mình hiểu với nhau nhờ! Hí hí...

    Trả lờiXóa
  3. Cool!
    có mấy chỗ hơi gay gắt dưng mà gãi đúng chỗ ngứa!
    add fav
    hehe
    tiện tay hôm nào em copy phát
    :D

    Trả lờiXóa
  4. thông minh VN là thông minh "vặt", cái thông minh không đi kèm với ý thức và tình yêu thương lẫn nhau nên thành ra thông minh ích kỷ. Nếu thông minh và nghĩ cho người khác, nghĩ "long-term" thì chúng ta đâu có ở cái vị trí mà chúng ta có hiện nay.
    Cái chuyện nhận thức về sự thông minh, em nghĩ chúng ta nhận thức nó đúng, thậm chí là quá đúng. Và vì đúng, chúng ta tôn thờ nó, cho bản thân và mọi người chiêm ngưỡng nó mà chưa sử dụng triệt để nó. Thế nên mới có cái cảnh tối ngày ca ngợi bản thân mình thắng, mình giỏi mà chẳng búng tay làm thêm cái gì ra hồn.

    Trả lờiXóa
  5. siêu hay!
    hehe
    đọc blog sếp dạo này hay ;))

    Trả lờiXóa
  6. Câu này ấn tượng wá. "Khôn cũng chết. Dại cũng chết. Chỉ có biết là sống." --> Vậy thì wan tâm làm cái wái j về chuyện Thông minh hay 0 thông minh cho mệt.

    Trả lờiXóa
  7. Tinh co` doc dc entry nay cua anh...
    Doc ma` buon ghe...Biet nhung co' thay doi dc hay ko /:)

    Trả lờiXóa
  8. anh oi.. em doc bai nay trong blog cua anh buf .. dinh xin anh i' copi nhung nghi lai anh moi la nguoi viet'... anh cho em copi nhe. vi em cug thay' anh noi' dung'.

    Trả lờiXóa
  9. cam' on anh nhe ^^ :D anh thik' xem may' fim disney jong' em nhi?!

    Trả lờiXóa
  10. vang em cung hoc arena :D

    Trả lờiXóa
  11. Ống kính Cuộc Sốnglúc 02:14 27 tháng 4, 2007

    Hay lắm! làm người fải biết mình là ai chứ đi so sánh thì ích lợi gì. Có fải cứ thông minh hơn là sống tốt hơn đâu, mọi chuẩn mực đều tương đối. Và hãy sống theo khát vọng của trái tim mình chứ đừng sống theo các chuẩn mực :D

    Trả lờiXóa
  12. Doc truyen trang Quynh thi biet thong minh kieu gi, toan may tro khon vat. Vi du nhu truyen thi ve tranh, hoac choi trau...

    Trả lờiXóa
  13. Dân Việt ta thông minh chứ,chẳng hạn như bạn này nè,bạn thông minh mới vít dc bài này chứ.

    Trả lờiXóa
  14. chi mot vai ng ko the noi ca mot dan toc dc.

    Trả lờiXóa
  15. chi mot vai ng ko the noi ca mot dan toc dc.

    Trả lờiXóa
  16. Em ko nam trong friend list cua anh, nhung duoc ban em da~n link va`o blog anh doc, nen thay ra't tam dac.
    Dau tien ve` chuyen nguoi VN co' thong minh hay ko, ba?n than em thay nguoi VN co' tai`, nhung ko biet su dung cai' ta`i va` tri oc cua minh va`o dung cho. Nhung viec nhu cac cong trinh kien truc moi' kha'nh tha`nh nga`y hom nay, nga`y hom sau sa^p., la` do nhung nguoi tuo?ng minh THONG MINH, nen an bot tien cu?a vat chat cua cong trinh, ma` ko nghi~ den nhan mang cua? nguoi khac. Cu~ng vay nhung viec trong ve sinh an toan thuc pha?m, cu~ng nhu~ng nguoi tuong mi`nh la` THONG MINH do', ma` lam hai sinh mang va suc khoe cua? biet bao nguoi khac. Vay thi noi' to'm lai, THONG MINH o day ko di ke`m voi' lo`ng yeu con nguoi`, ko nghi~ den cai' chung, ko co' y' thu'c chung.
    Vay thi` die~n giai ra, cai' y' thu'c chung, y' thuc cong do`ng phai chang la` cai' da'ng ban ca~i hon trong xa~ hoi hien nay. Neu ai cung co' y' thuc chung, co' tinh tha`n yeu do`ng loai, yeu con nguoi` ( nhu chung ta van duoc hoc tu nhung nam tieu hoc, rang " nguoi trong 1 nuoc phai thuong nhau cung") thi` dat nuoc chu'ng ta le~ ra da~ phat trien hon nga`y hom nay nhieu roi.
    Cau hoi o day la`, y' thuc chung, tinh tha`n yeu dong loai, yeu nuo'c cua? nhung nguoi VN chung ta de? o dau? Chung ta tu ha`o la` da~ doan ket voi nhau suot bao nhieu cuoc kha'ng chie'n, de? gia`nh tu do tu` tay TQ, Phap, My... va` dat duoc doc lap ngay hom nay. Nhung phai chang chi? khi ca`n dau' tranh, nguoi VN moi' doa`n ket lai, moi' biet yeu thuong nhau, dau tranh cho nhau, co`n trong thoi` bi`nh thi` manh ai nay' song, mang ai nay' lo, chi? ca`n tie`n va`o tui' mi`nh la` a^'m than mi`nh, thiet hai, dau kho? cho nguoi khac thi mac ke.
    Mot khia canh khac cu~ng nam trong pham tru y thuc chung, tinh cong dong la` ve giao duc. Nhu anh noi o tren, mot nguoi gia'o vien tu cho mi`nh hay nhat', THONG MINH nhat' va` tu cho mi`nh quyen` tru` dap hoc sinh khi hoc sinh co' y' kie'n trai nguoc, do' la` ko co' y' thu'c cong dong. Duoi tay 1 giao vien co biet bao nhieu the' he hoc sinh tuong lai, sau na`y se~ la` tru cot cua dat nuoc. Neu 1 giao vien co' y' thu'c tru` dap hoc sinh, kim ha~m su phat trien tri' tue cua? no', thi` duo`ng nhu ca? 1 bo phan tuong lai dat nuoc da~ bi kim ha~m. Ta thay' co su xoay vo`ng trong giao duc va` tinh cong do`ng. Mot khi quyen tu do duoc noi' va` duoc the hien kha nang cua? con nguoi bi gioi han, nguoi ta co' xu huong phat trien cai' tai nang, cai THONG MINH cua? mi`nh va`o trong, va` chi'nh su phat trien tai nang 1 cach lech lac do', la`m con nguoi THONG MINH nhung ich ky?, vu loi. Tu do', nhu~ng con nguoi THONG MINH nhung i'ch ky?, vu loi do' lai la`m ruo`ng cot, la`m nen mo'ng de? sinh ra them nhu~ng con nguoi THONG MINH, nhung ich ky? tiep theo. Vay phai chang nguoi VN chu'ng ta da~, dang, va` se~ mai miet theo duoi cai endless circle cua? THONG MINH nhung thieu' ti'nh cong dong do'.
    Toi day em ko biet viet tiep ji nua~, pha`n tai vi` noi' hoi nhieu roi ^^! ( ko biet co ai doc ko), pha`n vi` cau hoi thi` da~ duoc dat ra, cau tra loi` cu~ng co', nhung co' the thuc hien duoc hay ko moi la` dieu da'ng noi. Va`i y' kie'n rut ra tu blog cua? anh, ko nhin duoc nen viet' dai va`o day, co' ji` anh thong cam ^^!

    Trả lờiXóa
  17. Frankie แฟรงกี้lúc 05:12 1 tháng 4, 2008

    Cám ơn em đã comment rất dài và rất hay :)

    Trả lờiXóa